بورسیه تحصیلی چیست؟
بورسیه تحصیلی (Scholarship) نوعی کمک‌هزینهٔ تحصیلی است که به دانشجویان برای پوشش بخشی از هزینه‌های تحصیل یا زندگی‌شان پرداخته می‌شود. این کمک‌های مالی برخلاف وام‌های دانشجویی، نیازی به بازپرداخت ندارند. بنابراین، در پاسخ به سؤالی که بسیار پرسیده می‌شود، اگر بورسیه‌ای دریافت کنید، لازم نیست آن را پس بدهید.
دانشجویانی که قصد مهاجرت تحصیلی دارند، ممکن است این مبلغ را به صورت مستقیم و با چکی به نام خود دریافت کنند. در برخی موارد، این پول مستقیماً به حساب دانشگاه واریز می‌شود. در چنین حالتی، دانشجو باید هرگونه تفاوت مربوط به شهریه، هزینه‌ها، اقامتگاه یا غذا را به دانشگاه پرداخت کند. اگر مبلغ بورسیه و سایر کمک‌های مالی برای پوشش کامل هزینه‌های مستقیم دانشگاه کافی باشد، مبلغ اضافی به دانشجو بازگردانده خواهد شد.
در این مطلب به شرح انواع بورسیه، شرایط دریافت، مراحل آن و تفاوتش با فلوشیپ یا گرنت پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید.
انواع بورسیه‌های تحصیلی
برای یافتن بورسیه مناسب، باید بر اساس برنامهٔ تحصیلی، جنسیت، سابقهٔ کاری، علاقمندی‌ها و ویژگی‌های فردی خود، جست‌وجو و تحقیق کنید. به گفتهٔ متخصصان، برای تقریباً هر تخصص یا علاقه‌ای، بورسیه‌ای وجود دارد. بورسیه‌ها بر اساس معیارهای متفاوتی اعطا می‌شوند. مهم‌ترین انواع بورسیه عبارت‌اند از:
شرایط لازم برای دریافت بورسیه تحصیلی
شرایط بورسیه با توجه به نوع آن متفاوت است:
تفاوت فاند، فلوشیپ، بورسیه و گرنت چیست؟
به‌طور کلی واژهٔ فاند (fund) در زبان فارسی به هر نوع تأمین مالی اطلاق می‌شود و شامل بورسیه، فلوشیپ و گرنت است.
برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مطلب تفاوت فاند و بورسیه تحصیلی را مطالعه کنید.
فول فاند (Full Fund) چیست؟
فول فاند یا بورسیه‌ی کامل به بورسیه‌ای گفته می‌شود که همهٔ هزینه‌های اصلی تحصیل را پوشش می‌دهد. این نوع بورسیه، شامل شهریهٔ کامل، هزینه‌های اقامت، هزینهٔ زندگی، بیمه سلامت، بلیت سفر و گاهی حتی هزینهٔ کتاب و وسایل آموزشی است. فول فاند معمولاً بسیار رقابتی است و از متقاضیان انتظار می‌رود سوابق علمی یا مهارتی برجسته‌ای داشته باشند.
پارشال فاند (Partial Fund) چیست؟
پارشال فاند، بورسیه‌ای است که تنها بخشی از هزینه‌ها را پوشش می‌دهد. این نوع بورسیه ممکن است قسمتی از شهریه، کمک هزینهٔ ماهیانه یا بخشی از هزینهٔ اقامت یا سفر را در بر بگیرد. دریافت‌کنندگان پارشال فاند، معمولاً باید با استفاده از پس‌انداز، حمایت خانواده یا کار پاره‌وقت، باقی هزینه‌ها را تأمین کنند. هرچند این بورسیه‌ها کل هزینه را پوشش نمی‌دهند، اما می‌توانند باعث کاهش سهم عمده‌ای از هزینه‌های دانشجو شوند.
سلف فاند (Self Fund) چیست؟
دانشجویی که هزینه‌های تحصیل خود را بدون کمک بورسیه یا کمک مالی پرداخت می‌کند، «سلف فاند» یا خود‌تأمین است. دانشگاه «امپریال کالج لندن» توضیح می‌دهد که دانشجوهای سلف فاند، مسئول پرداخت شهریه و تمام هزینه‌های زندگی و مصرفی خود در طول دورهٔ تحصیل هستند. این روش اغلب برای افرادی مناسب است که از پس‌انداز شخصی یا حمایت خانواده استفاده می‌کنند.
مراحل اخذ بورسیه تحصیلی
برای افزایش شانس دریافت بورسیه، رعایت مراحل زیر ضروری است:
مدارک مورد نیاز برای درخواست بورسیه
با توجه به نوع بورسیه و دانشگاه، مدارک مورد نیاز متفاوت است، اما معمولاً موارد زیر الزامی است:
تفاوت بین کمک مالی و بورس تحصیلی
بورسیه‌ها معمولاً براساس شایستگی یا شرایط خاص اعطا می‌شوند و نیازی به بازپرداخت ندارند، اما کمک مالی (Financial Aid) ممکن است شامل انواع وام‌ها، گرنت‌ها و برنامه‌های کار-مطالعه (Work-Study Programs) باشد. بورسیه‌ها به‌طور عمده مبتنی بر شایستگی‌اند، در حالی که کمک مالی بیشتر بر نیاز مالی استوار است. مدارک لازم برای کمک مالی معمولاً از طریق فرم‌های استاندارد مانند FAFSA جمع‌آوری می‌شوند. همچنین بورسیه‌ها نیاز به بازپرداخت ندارند، ولی بخش‌هایی از کمک مالی مانند وام‌ها باید پس از پایان تحصیل، بازپرداخت شوند.
لیست بهترین کشورهای ارائه دهنده بورسیه تحصیلی
بر اساس فهرست سال ۲۰۲۵ الی ۲۰۲۶ در سایت bestfullyfundedscholarships.com، کشورهای جدول زیر به دلیل برنامه‌های گسترده و بورسیه‌های دولتی، جزء بهترین کشورها برای بورسیه شناخته می‌شوند:
| نام کشور | برنامه‌های شاخص بورسیه |
|---|---|
| کانادا | بورسیهٔ Vanier Canada Graduate Scholars برای دوره‌های تحصیلات تکمیلی |
| ایالات متحدهٔ آمریکا | برنامهٔ Fulbright Foreign Student برای تحصیل در آمریکا |
| بریتانیا | بورسیهٔ Chevening برای تحصیل در دانشگاه‌های بریتانیا |
| استرالیا | بورسیهٔ Australian Awards Scholarships برای دوره‌های کارشناسی و تحصیلات تکمیلی |
| آلمان | بورسیه‌های DAAD برای تمامی مقاطع |
| هلند | بورسیهٔ Holland Scholarship برای دانشجویان بین‌المللی |
| سوئد | بورسیهٔ Swedish Institute Scholarships با پوشش هزینهٔ تحصیل و زندگی |
| سوئیس | بورسیهٔ Swiss Government Excellence Scholarships برای پژوهش و تحصیلات عالی |
| نیوزیلند | بورسیهٔ New Zealand International Scholarships برای دانشجویان خارجی |
| چین | بورسیهٔ Chinese Government Scholarship برای تحصیل در دانشگاه‌های چین |
| کرهٔ جنوبی | بورسیهٔ Global Korea Scholarship (GKS) برای دوره‌های تحصیلی مختلف |
| ژاپن | بورسیهٔ MEXT Scholarships برای تحصیل در ژاپن |
| سنگاپور | بورسیهٔ Singapore International Graduate Award برای پژوهش و دکتری |
| فرانسه | بورسیهٔ Eiffel Excellence Scholarship برای دانشجویان برتر |
| ایتالیا | بورسیهٔ Invest Your Talent in Italy برای جذب نخبه‌های بین‌المللی |
| بلژیک | بورسیه‌های VLIR‑UOS برای کشورهای در حال توسعه |
| اسپانیا | بورس‌های دولتی اسپانیا برای دوره‌های مختلف |
| هند | بورس‌های ICCR برای دانشجویان خارجی |
| نروژ | بورسیهٔ Quota Scheme با پوشش کامل هزینه‌های دانشجویی |
💡یک نکته مهم
علاوه بر این کشورها، برخی کشورها مانند نروژ، اتریش، آلمان، فنلاند و سوئد دانشگاه‌های دولتی با شهریهٔ رایگان یا بسیار پایین دارند و برای دانشجویان بین‌المللی مقرون به‌صرفه هستند. پیشنهاد می‌کنیم مطالب زیر را نیز مطالعه کنید:
موفقیت در مسیر تحصیل با انواع بورسیه
بورسیه تحصیلی ابزار مهمی برای کاهش هزینه‌های آموزش و ایجاد فرصت‌های برابر برای دانشجویان است. با شناخت انواع بورسیه‌ها، تفاوت بین فول فاند، پارشال فاند و سلف فاند، آشنایی با مدارک و شرایط لازم و برنامه‌ریزی مناسب برای درخواست، می‌توان شانس دریافت این حمایت‌های مالی را افزایش داد. همچنین شناخت کشورهایی که برنامه‌های بورسیهٔ سخاوتمندانه ارائه می‌دهند، مسیر مناسبی برای تحصیل در سطح بین‌المللی فراهم می‌کند.
اگر قصد مهاجرت تحصیلی دارید و می‌خواهید از طریق دریافت بورسیه تحصیلی مهاجرت کنید، مشاوران ما آماده خدمت به شما هستند. کافیست با شماره‌های موجود در سایت تماس بگیرید یا فرم مشاوره زیر را تکمیل کنید.
کنارتان هستیم. کافیست فرم مشاوره را پر کنید.
فیلد های "*" اجباری هستند
سوالات متداول
بورس تحصیلی برای پوشش هزینه‌های تحصیل دانشجو در یک مقطع خاص پرداخت می‌شود، اما فلوشیپ بیشتر برای پژوهش یا توسعهٔ حرفه‌ای و اغلب برای دوره‌های تحصیلات تکمیلی اعطا می‌شود.
فول فاند همهٔ هزینه‌های تحصیل و زندگی را پوشش می‌دهد و رقابت شدیدتری دارد. پارشال فاند تنها بخش‌هایی از هزینه‌ها را پوشش می‌دهد، اما هنوز می‌تواند کمک بزرگی باشد و می‌توان آن را با منابع دیگر مانند کار دانشجویی، تکمیل کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید مطلب کار دانشجویی در کانادا را مطالعه کنید.
بله. پیشنهاد می‌شود برای افزایش شانس موفقیت، به‌طور هم‌زمان برای چند بورسیه اقدام کنید و درخواست‌ها را در جدول زمان‌بندی مدیریت کنید.
مدارک عمومی شامل ریزنمرات، نمرات آزمون استاندارد، توصیه‌نامه، رزومه، مقالهٔ شخصی، مدارک مالی و شناسایی و نامهٔ پذیرش از دانشگاه هستند.
برای بورسیه‌های نیازمحور، دانشجویان باید فرم‌های مالی مانند FAFSA را پر کنند و اثبات کنند که نیاز مالی دارند. این بورسیه‌ها معمولاً هر سال قابل تمدید هستند.
بورسیه‌ها مبتنی بر شایستگی یا شرایط خاص هستند و بازپرداخت ندارند، در حالی که کمک مالی می‌تواند شامل وام، گرنت و کار-مطالعه باشد و برخی از این گزینه‌ها باید بازپرداخت شوند.
بله، دانشجویان می‌توانند بدون دریافت بورسیه یا کمک مالی هزینه‌های تحصیل خود را از پس‌انداز شخصی یا حمایت خانواده تأمین کنند. این دانشجویان مسئول پرداخت تمام هزینه‌های تحصیل و زندگی هستند.
